Wijsheid voorbij alle wijsheid

‘Gegaan, gegaan, voorbijgegaan, en met alles samen zelfs voorbijgegaan aan het voorbijgaan.’ Het is de laatste regel uit de Hartsoetra, waarin de Boeddha de wijsheid en methode geeft voor iedereen die wil ontwaken voor het welzijn van alle levende wezens. Het is een krachtige methode, omdat het je leert vaste ideeën en overtuigingen die je hebt over jezelf, de ander en de wereld los te laten. Het nodigt je uit om met lege handen te gaan staan. Zodra je denkt dat je het weet of kent, vraagt het weer om loslaten, om voorbij het weten en kennen te gaan. Dus kijk, zie, luister met nieuwe ogen en open oren. Om zo vanuit niet-weten steeds opnieuw je eigen, totaal unieke antwoord te geven op de situatie die op dat moment als vraag voor je ligt.

Ik denk dat dit de grote uitdaging is. Om zo te leven, niet bedacht, maar een antwoord direct, spontaan en vanuit het hart. Een antwoord met je leven zelf. Tegelijk voel ik naast mijn verlangen hiernaar ook altijd weerstand. Het voelt te groot of niet veilig om te komen met je eigen persoonlijke geluid of vorm. Liever wil ik dan bij de hand genomen worden, ergens bij horen of een pasklaar algemeen geldend antwoord. Geen twijfel maar geruststelling en weten waar het naar toe gaat. Het houvastloos zijn blijft een moeilijk punt.

Tegelijk is het ook precies het punt waar je tot leven komt. En je kunt er aan wennen. Daar waar je iets hebt vastgezet, voelt het elke keer weer even als een sprong. Los, open en vrij, de diepte van het levende bewegende water in. De hartsoetra gaat over dit loslaten, naar de overkant van het water en verder dan dat. Het wijst naar de wijsheid voorbij alle wijsheid, voorbij alle plaatjes die je hiervan hebt. Het is een reis zonder eindbestemming. Er valt niets te bereiken. Veel meer is het een soort prikken van gaatjes door een wolkendek. Elke keer schijnt er meer licht en neemt de helderheid en het vertrouwen toe.

Mediteren, vertragen en meer momenten van rust en reflectie helpen mij. Ik merk eerder op waar en wanneer ik iets vastzet. En ik leer te wennen aan openheid, vrijheid en niet-weten. Want wat is dan mijn unieke persoonlijke antwoord? Ik weet het soms even niet. Ik neem de tijd om te voelen, in de stilte, in de eenzaamheid, in mijn hart, tegen alles in. Om vervolgens die schijnbaar grote, maar uiteindelijk kleine stap te zetten.